OKUL ÖNCESİNDE AKRAN ZORBALIĞINI ELE ALAN ÇALIŞMALARIN SİSTEMATİK LİTERATÜR İNCELEMESİ: ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI BAĞLAMINDA ÇIKARIM: SYSTEMATIC LITERATURE REVIEW OF STUDIES ON PEER BULLYING IN PRESCHOOL: INFERENCE IN THE CONTEXT OF PRIVATE EDUCATIONAL INSTITUTIONS

Dr. Yusuf GEZER

Authors

Dr. Yusuf GEZER PRIVATE EDUCATIONAL INSTITUTIONS https://orcid.org/0000-0001-8244-0541

Keywords:

Preschool, peer victimization, systematic literature review, private educational institutions

Abstract

The aim of the study was to conduct a systematic literature review of postgraduate theses on peer bullying at the preschool education level. In addition to the stated purpose of the study, it was also aimed to determine how postgraduate theses on peer bullying were distributed according to their publication types, years they were published, universities they were published at, research methods preferred in theses, research designs, sample types, sample sizes, data sources used, data collection tools used and data analysis techniques. Document review was preferred as a model in the study. The sample consisted of 22 studies determined by the purposeful sampling method. The data collected during the study was examined by the content analysis method. In the study, it was determined that the majority of postgraduate studies on peer bullying were master’s theses. In addition, it was seen that the most publications were made in the last five years, and quantitative research methods and screening designs were preferred in most studies. In addition, it was determined that purposeful sampling methods were used intensively as a sample type in the studies under the title of peer bullying. It was determined that a sample size of 300 and below was preferred, and that more students and teachers were included in the sample. In addition, it was determined that scales commonly used in quantitative research were used in studies conducted on the subject of peer bullying, and that descriptive statistics, as well as t-test, ANOVA, Pearson correlation and regression analysis were used intensively as data analysis techniques. It was determined that peer bullying was addressed in relation to 15 different topics in studies conducted on the subject of peer bullying.

References

Açıkgöz, T. (2017). Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile okula karşı tutum. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.

Akyüz, E. (2000). Ulusal ve uluslararası hukukta çocuğun haklarının ve güvenliğinin korunması. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Akyüz, E. (2010). Çocuk hukuku: Çocuk hakları ve korunması. Pegem Akademi Yayınları.

Akyüz, E. (2012). Çocuk hakları sözleşmesinin temel ilkeleri ışığında çocuğun eğitim hakkı. Milli Eğitim Dergisi, 151, 1-26.

Akyüz, E. (2013). Çocuk hukuku: Çocukların hakları ve korunması. Pegem Akademi.

Akyüz, E. (2020). Çocuk hukuku (7. baskı). Pegem Akademi.

Alink, L. R., Mesman, J., Van Zeijl, J., Stolk, M. N., Juffer, F., Koot, H. M., Bakermans-Kranenburg, M. J., & Van IJzendoorn, M. H. (2006). The early childhood aggression curve: Development of physical aggression in 10- to 50- month-old children. Child Development, 77(4), 954-966.

Alkaya S. A. ve Avşar, F. (2018). Akran zorbalığının önlenmesinde okul sağlığı hemşiresinin rolü. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 5(1), 78- 84.

Altun, S. A., Güneri, O. Y. ve Baker, Ö. E. (2006). Basındaki Yansımaları ile Okulda Şiddet. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (24).

Anderson, K. J. & Minke, K. M. (2007). Parent involvement in education: Toward an understanding of parents’ decision making, The Journal of Educational Research, 100(5), 311-323.

Aras, H., Birinci, F. ve Özdemir-Uluç, F. Ö. (2001). İkinci uluslararası eğitimde çocuk hakları konferansı. Milli Eğitim Dergisi, 151, 132-138.

Ayas, T. ve Pişkin, M. (2011). Lise öğrencileri arasındaki zorbalık olaylarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul türü bakımından incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 550-568.

Balak, D. (2017). İlkokul öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile akran zorbalığı ve okula aidiyet duyguları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Baldo Moraes, R., Knorst, J. K., Brondani, B., Baldo Marques, B., de Sousa Reis, M., Henriqson, D., & Ardenghi, T. M. (2021). Relationship between gingival bleeding and associated factors with reports of verbal bullying in adolescents. Journal of Periodontology, 92(2), 225-233.

Bauman, S., & Del Rio, A. (2006). Preservice teachers’ responses to bullying scenarios: Comparing physical, verbal, and relational bullying. Journal of Educational Psychology, 98(1), 219-231.

Beale, A. V., & Scott, P. C. (2001). Bullybusters: Using drama to empower students to take a stand against bullying behavior. Professional School Counseling, 4(4), 300-306.

Beran, T. N. (2006). Preparing teachers to manage school bullying: The hidden curriculum. The Journal of Educational Thought, 40(2), 119-129.

Best, J. W., & Kahn, J. V. (2017). Eğitimde araştırma yöntemleri. (Çev. Ed. O.Köksal). Konya: Eğitim Yayınevi.

Brophy, J., & McCaslin, M. (1992). Teachers’ reports of how they perceive and cope with problem students. The Elementary School Journal, 93(1), 3-68.

Bulgurcu, S. (2011). İstanbul ilinde bir ilköğretim okulunda 6-8. sınıflarda akran zorbalığı sıklığının araştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Çakmak, C., Çapar, H., Konca, M., & Korku, C. (2017). Bir halk sağlığı sorunu olarak çocuklara yönelik şiddet: Gazete haberleri üzerinden bir araştırma. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(13), 85-101.

Çapri, B., Balcı, A., & Çelikkaleli, Ö. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin sınıf içi istenmeyen davranışlara ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 89-102.

Doğan, Ş. (2022). Okul temelli zorbalık önleme programlarının incelenmesi. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 8(16), 661-679.

Eldeş, N. (2023). Okul öncesi dönemde akran zorbalığı: Öğretmenlere ilişkin değişkenlerin yordayıcılığının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.

Erbay, F., & Durmuşoğlu Saltalı, N. (2022). Özel gereksinimli çocuklar bağlamında saldırganlık ve zorbalık. In H. G. Ogelman (Ed.), Küçük çocuklarda saldırganlık ve zorbalık. Nobel Akademik Yayıncılık.

Erdem, M. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının zorbalık algıları ve zorbalıkla baş etme stratejilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.

Erdinç, S. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Ezer, F. ve Ulukaya Öteleş, Ü. (2020). Çocuk haklarına yönelik tutumun belirlenmesi: Nicel bir araştırma. Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 48-58.

Fekkes, M., Pijpers, F. I .M., & Verloove-Vanhorick, S. P. (2005). Bullying: who does what, when and where? Involvement of children, teachers and parents in bullying behavior, Health Education Research Theory & Practice, 20(1), 81-91.

Field, E. M. (2003). Bully busting: How to help children deal with teasing and bullying. Finch.

Fleming M, Towey K (eds).’’ Educational forum on adolescent health’’, Youth bullying, Chicago: American Medical Association, 2002.

Franklin, B. (1993). Çocuk hakları. Ayrıntı Yayınları.

Genç, G., (2007). Genel liselerde akran zorbalığı ve yönetimi. Doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.

Gillies-Rezo, S., & Bosacki, S. (2003). Invisible bruises: Kindergartens’ perceptions of bullying. International Journal of Children’s Spirituality, 8(2), 163-177.

Gökler, R. (2007). İlköğretim öğrencilerinde akran zorbalığının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Gökler, R. (2009). Okullarda akran zorbalığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 512-537.

Gözütok, D. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ekinoks Yayıncılık.

Gülay Ogelman, H. ve Erten Sarıkaya, H. (2016). 5 yaş altı çocukların akran şiddetine maruz kalma ve akran şiddetini uygulama düzeyinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 187-203.

Gülay, H. (2011). Anne-babaların kabul red boyutlarının 5-6 yaş çocuklarının sosyal beceri düzeyleri üzerindeki yordayıcı rolü. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(2), 163-176.

Gürhan, N. (2017). Her yönü ile akran zorbalığı. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatric Nursing Special Topics, 3(2), 175-181.

Güvenir, T. (2010). Okulda akran istismarı. Ankara: Kök Yayıncılık.

Hay, D. F., Payne A., & Chadwick, A. (2004). Peer relations in childhood. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(1), 84-108.

Howe, R. B., & Covell, K. (2005). Empowering children: Children’s rights education as a pathway to citizenship. University of Toronto Press.

Karademir, Y. (2021). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin akran zorbalığı farkındalığı ve tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.

Karaman-Kepenekçi, Y. (2003). İlköğretimde insan hakları ve sorumluluk eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 34, 280-299.

Karataştan, A., & Akcan, E. (2023). Sınıf öğretmenlerinin perspektifinden akran zorbalığı ve göçmen/mülteci çocuklar. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12(1), 1-15.

Kaya, Ö. S. (2011). Öğretmen adaylarının çocuk hakları ile ilgili görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.

Keskin, T. (2010). İlköğretim okullarındaki öğrencilerin akran zorbalığının benlik saygısıyla ilişkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.

Kodish, T., Herres, J., Shearer, A., Atte, T., Fein, J., & Diamond, G. (2016). Bullying, depression, and suicide risk in a pediatric primary care sample. Crisis: The Journal of Crisis Intervention and Suicide Prevention, 37(3), 241-246.

Koyutürk-Koçer, N., & Gültekin-Akduman, G. (2016). Examination of peer bullying during (bully-victim-passive bully) preschool period. Educational Research International, 8(4), 1-10.

Küpeli, H. D. (2020). Öğretmen adaylarının akran zorbalığına ilişkin görüşlerinin hikâyeleştirilmiş durumlar ile incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.

Marshall, M. L. (2012). Teachers’ perceived barriers to effective bullying intervention [Unpublished doctoral dissertation]. Georgia State University.

Metin-Aslan, Ö. (2018). Turkish and Amerikan preschoolers’ play, aggression and victimization behaviours in play context, Early Child Development and Care, 190(3), 348-363.

Morrison, B. (2007). Restoring safe school communities. Federation Press.

Osler, A., & Starkey, H. (1998). Children’s rights and citizenship: Some implications for the management of schools. International Journal of Children’s Rights, 6(3), 313-333.

Özbek Baştuğ, Ö. Y., & Taneri, P. O. (2023). Çocuklarda zorbalık davranışları, kaygı ve sosyal kaygı arasındaki ilişki. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 211-247.

Palancı, M. ve Şimşek, M. (2014). Zorbacı davranışların aile sorunları bağlamında psikososyal nedenselliğinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 175-199.

Pasin, S. (2017). Okul öncesi 3-6 yaş arasında görülen akran zorbalığı konusunda öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Toros Üniversitesi, Mersin.

Pilatin, G., & Ahmetoğlu, E. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 117-136.

Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(2), 531-632.

Polat, O. (2000). İstanbul ve Türkiye genelinde güç koşullardaki çocuklar açısından çocuk haklarının durumu. In 1. İstanbul Çocuk Kurultayı Bildiriler Kitabı. Umut Matbaası.

Rigby, K. (2001). Health consequences of bullying and its prevention in schools. Peer harassment in school: The plight of the vulnerable and victimized. New York: Guilford Press.

Saracho, O. N. (2017). Bullying prevention strategies in early childhood education. Early Childhood Education Journal, 45(4), 453-460.

Sayan Korkutata, F. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin akran zorbalığı ve sınıf içi istenmeyen davranışlara yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.

Serra-Negra, J. M., Pordeus, I. A., Corrêa-Faria, P., Fulgêncio, L. B., Paiva, S. M., & Manfredini, D. (2017). Is there an association between verbal school bullying and possible sleep bruxism in adolescents. Journal of Oral Rehabilitation, 44(5), 347-353.

Sheridan, S., & Samuelsson, P. (2001). Children’s conceptions of participation and influence in preschool: A perspective on pedagogical quality. Contemporary Issues in Early Childhood, 2(2), 169-194.

Shumba, A. (2003). Children’s rights in schools: What do teachers know. Child Abuse Review, 12(4).

Süzük, E. ve Akıncı, T. (2022). Lise öğrencilerinin akran zorbalığına maruz kalma düzeylerini yordayan değişkenlerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 62-79.

Şimşek, B. Ş. (2016). Türkiye’de 2005 yılı sonrası çocuk haklarının gelişimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.

Şimşek, M. (2023). Yaratıcı drama temelli akran zorbalığını önleme programının okul öncesi öğrencilerin zorbalık davranışlarına etkisi. Doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.

Tanrıkulu, I. (2018). Teacher reports on early childhood bullying: how often, who, what, when and where. Early Child Development and Care, 190(4), 489-501.

Taşkın, T. (2021). Fen eğitiminde kavram karikatürü ile ilgili çalışmalar üzerine bir içerik analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 622-651.

Ttofi, M. M., & Farrington, D. P. (2011). Effectiveness of school-based programs to reduce bullying: A systematic and meta-analytic review. Journal of Experimental Criminology, 7(1), 27-56.

Tuna, C. (2020). Çocuk hakları sözleşmesinde çocuğa tanınan haklar. In E. Hareket (Ed.), Disiplinlerarası yaklaşımla çocuk hakları. Pegem Akademi Yayıncılık.

Uçuş, Ş. (2009). Çocuk hakları sözleşmesinin ilköğretim programlarındaki yeri ve sözleşmeye yönelik öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Uysal, H., & Dinçer, Ç. (2012). Okul öncesi dönemde akran zorbalığı. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(4), 468-483.

van Verseveld, M. D. A., Fekkes, M., Fukkink, R. G., & Oostdam, R. K. (2020). Teachers’ experiences with difficult bullying situations in the school: An explorative study. Journal of Early Adolescence, 41(1), 43-69.

Vandebosch, H., & Van Cleemput, K. (2008). Defining cyberbullying: A qualitative research into the perceptions of youngsters. Cyber Psychology & Behavior, 11(4), 499- 503.

Wang, J., Iannotti, R. J., & Nansel, T. R. (2009). School bullying among adolescents in the United States: Physical, verbal, relational, and cyber. The Journal of Adolescent Health, 45(4), 368-375.

Yavuzer, H. (2008). Çocuk Psikolojisi. Remzi Kitabevi.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık, Ankara.

Yoon, J. S. (2004). Predicting teacher interventions in bullying situations. Education and Treatment of Children, 27(1), 37-45.

Yoon, J., & Bauman, S. (2014). Teachers: A critical but overlooked component of bullying prevention and intervention. Theory and Practice, 53(4), 308-314.

SYSTEMATIC LITERATURE REVIEW OF STUDIES ON PEER BULLYING IN PRESCHOOL: INFERENCE IN THE CONTEXT OF PRIVATE EDUCATIONAL INSTITUTIONS